Jak wygląda podział majątku wspólnego?

Majątek wspólny powstaje w chwili zawarcia małżeństwa i dotyczy małżeństw, które nie podpisały intercyzy. Składa się on z wszystkich przedmiotów, które zostały kupione przez jednego lub obu małżonków w trakcie trwania małżeństwa. (Art. 31 Kodeks rodzinny i opiekuńczy). Ustanie wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej najczęściej następuje z chwilą uprawomocnienia się wyroku orzekającego rozwód lub separację. Niemniej skutek ten może nastąpić także gdy:

– małżonkowie zawierają umową znoszącą wspólność, ustanawiając rozdzielność majątkową,

– jeden z małżonków żąda rozdzielności w sądzie,

– jeden z małżonków zostaje ubezwłasnowolniony,

– jeden z małżonków ogłasza upadłość (w tym konsumencką).

Gdy ustanie wspólność ustawowa pomiędzy małżonkami majątek „wspólny” ulega przekształceniu we współwłasność w częściach ułamkowych. Od tej pory małżonkowie mają co do zasady równe udziały w majątku wspólnym. Podział majątku jest możliwy dopiero, gdy wspólność majątkowa ustanie. Najczęściej z chwilą uprawomocnienia się wyroku rozwodowego ustaje wspólność i strony mogą wnosić o podział majątku zgromadzonego podczas trwania małżeństwa.

Czy majątek trzeba podzielić w sądzie?

Absolutnie nie. Jeśli strony są zgodne i potrafią dojść do porozumienia w kwestii podziału majątku wówczas następuje tzw. umowy podział. Jeśli w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość, to umowa musi przybrać formę aktu notarialnego. Tutaj pomocny będzie operat szacunkowy sporządzony przez rzeczoznawcę majątkowego, który określi wartość nieruchomości na potrzeby takiego podziału. Jest to z pewnością najprostszy sposób podziału, który zaoszczędzi czas i pieniądze.

Sądowy podział majątku następuje gdy strony nie są w stanie dojść do porozumienia. Może odbywać się on przy okazji postepowania rozwodowego przed sądem okręgowym lub przed sądem rejonowym w postępowaniu o podział majątku wspólnego. Jest to proces, który wywołuje wiele emocji i stresy, szczególnie gdy dotyczy nieruchomości, które były domem dla rodziny przez wiele lat.

Dokonując podziału majątku, bierze się pod uwagę jego stan z chwili zniesienia wspólności majątkowej, ale wartość z chwili orzekania. W postepowaniu sądowym również konieczne będzie oszacowanie wartości rynkowej nieruchomości (gdy jest przedmiotem podziału). Byli małżonkowie mają tutaj dwie ścieżki:

– albo zdecydują się na wycenę biegłego sądowego zaproponowanego przez sąd

lub

– sami przedstawią operat szacunkowy sporządzony przez rzeczoznawcę, którego wspólnie wybiorą (tylko w sytuacji gdy strony zgadzają się co do wyceny nieruchomości). Przyśpiesza to postępowanie oraz obniża jego koszty.

Co to jest podział fizyczny nieruchomości?

Gdy przejęcie nieruchomości przez jednego z małżonków nie jest możliwe, czasem zdarza się tak, że nieruchomość jest tak zabudowana, że istnieje możliwość podziału jej na dwie części (tzw. podział fizyczny.) np. dużym dom może być podzielony na dwa mniejsze odrębne mieszkania, ale nie zawsze jest to możliwe ze względu na ograniczenia techniczne, planistyczne oraz prawne.  Jest to bardzo rzadka sytuacja.

Jak wycenia się nieruchomość przy podziale majątku?

Metoda wyceny jaką obierze rzeczoznawca majątkowy zależy tylko od niego. Specjalista dobiera ją zależnie od rodzaju, stanu, położenia nieruchomości. Co do zasady określa się wartość rynkową nieruchomości czyli tzw. szacunkowa kwota, jaką w dniu wyceny można uzyskać za nieruchomość w transakcji sprzedaży zawieranej na warunkach rynkowych pomiędzy kupującym a sprzedającym, którzy mają stanowczy zamiar zawarcia umowy, działają z rozeznaniem i postępują rozważnie oraz znajdują się w sytuacji przymusowej).

Zdarza się, że jeden z małżonków poczynił nakłady na nieruchomości, która należy do majątku osobistego drugiego z małżonków. Nakłady takie podlegają rozliczeniu zgodnie z art. 45 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.